دلار بیرقیب ماند | چرا آمریکا همچنان قدرت برتر مالی جهان است؟
مقدمه
با وجود تلاشهای بینالمللی برای کاهش وابستگی به دلار آمریکا، این ارز همچنان جایگاه خود را بهعنوان قدرتمندترین ارز جهان حفظ کرده است. طبق آخرین دادههای منتشرشده، دلار بیش از ۶۰٪ از تراکنشهای بینالمللی را به خود اختصاص داده و رقبای آن، مانند یوآن چین و یورو، هنوز نتوانستهاند جایگزینی جدی برای آن باشند.
تسلط دلار بر سیستم مالی جهان
طبق گزارش منتشرشده توسط سوئیفت (SWIFT)، شبکه بینالمللی پرداختهای مالی، دلار آمریکا در دسامبر ۲۰۲۴ بیش از ۶۰.۰۸٪ از کل تراکنشهای بینالمللی را پوشش داده است. این رقم نشاندهنده قدرت بلامنازع دلار در مبادلات جهانی و برتری آن نسبت به سایر ارزهای بینالمللی است.
چرا دلار همچنان بیرقیب باقی مانده است؟
۱. نقش کلیدی در تجارت جهانی: بخش عمدهای از معاملات نفت، گاز و کالاهای اساسی با دلار انجام میشود.
۲. اعتماد جهانی به اقتصاد آمریکا: پایداری اقتصاد آمریکا باعث شده است که دلار همچنان بهعنوان ذخیره اصلی بانکهای مرکزی جهان باقی بماند.
۳. نفوذ گسترده در بازارهای مالی: صندوقهای سرمایهگذاری، بانکهای بینالمللی و شرکتهای چندملیتی بهشدت وابسته به دلار هستند.
تلاشهای بریکس برای حذف دلار؛ موفق یا شکستخورده؟
کشورهای عضو بریکس (چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی) تلاشهایی برای کاهش وابستگی به دلار و استفاده از ارزهای محلی در مبادلات خود انجام دادهاند. با این حال، موانع متعددی برای این جایگزینی وجود دارد:
• یوآن چین به دلیل کنترلهای سختگیرانه دولت چین و عدم آزادی کامل در تبدیل ارز، نتوانسته جایگزین مناسبی برای دلار باشد.
• یورو نیز باوجود جایگاه قوی خود در اروپا، نتوانسته نقش دلار را در مبادلات بینالمللی بگیرد، زیرا بسیاری از کشورها همچنان به دلار برای تجارت جهانی وابسته هستند.
ترامپ و سیاستهای سختگیرانه برای حفظ قدرت دلار
دونالد ترامپ، که بهتازگی مجدداً به قدرت بازگشته است، تهدید کرده که کشورهایی که سعی در حذف دلار دارند، ممکن است با تعرفههای ۱۰۰ درصدی مواجه شوند. این سیاست میتواند فشار بیشتری به اقتصادهایی که به دنبال جایگزینی دلار هستند، وارد کند و باعث ادامه تسلط دلار در سیستم مالی جهان شود.
آینده دلار در نظام مالی بینالمللی
تحلیلگران معتقدند که تا زمانی که آمریکا از موقعیت اقتصادی و سیاسی خود بهخوبی محافظت کند، دلار همچنان بیرقیب باقی خواهد ماند. هرچند کشورهای بریکس و سایر اقتصادهای نوظهور به دنبال راهکارهای جدیدی هستند، اما برای ایجاد جایگزین واقعی برای دلار، به دههها زمان و تغییرات اساسی در ساختار اقتصادی نیاز دارند.
جمعبندی
دلار همچنان ارز مسلط در تجارت و نظام مالی جهان است و باوجود تلاشهای برخی کشورها برای کاهش وابستگی به آن، هنوز هیچ جایگزین جدیای برای این ارز قدرتمند وجود ندارد. سیاستهای آمریکا و وضعیت اقتصاد جهانی همچنان تضمینکننده این برتری خواهند بود.